Cytauxzoonosis là một bệnh truyền nhiễm mới nổi, đe dọa tính mạng của mèo nhà (Felis catus) do ký sinh trùng đơn bào truyền qua ve Cytauxzoon felis. Cytauxzoon là ký sinh trùng apicomplexan trong họ Theileriidae cùng với họ hàng gần nhất của chúng là Theileria. C felis được truyền sang mèo nhà bởi bọ ve Ngôi sao cô đơn (Lone Star Tick – tên khoa học là Amblyomma americanum). Vật chủ tự nhiên của C felis là linh miêu đuôi cộc (Bobcat – tên khoa học là Lynx rufus); vật chủ chứa ký sinh trùng bao gồm linh miêu đuôi cộc và mèo nhà sống sót sau khi nhiễm bệnh.
Kể từ khi phát hiện ra bệnh cytauxzoonosis ở mèo ở Missouri vào giữa những năm 1970, sự lây lan của C felis đã được lan rộng khắp nơi. C felis đã được báo cáo ở mèo nhà ở Missouri, Arkansas, Florida, Georgia, Louisiana, Mississippi, Oklahoma, Texas, Kentucky, Kansas, Tennessee, North Carolina, South Carolina, Nebraska, Iowa và Virginia. Các báo cáo giai thoại về nhiễm C felis ở mèo nhà ở các bang khác bao gồm Alabama, nam Illinois và Ohio.
Bài viết gốc: https://monspet.com/ky-sinh-trung-mau-cytauxzoonosis-o-meo
Vật chủ khác thường và tự nhiên:
Mèo nhà đã được coi là vật chủ khác thường hoặc chết chóc của C felis do quá trình bệnh cấp tính và gây tử vong; tuy nhiên, có những báo cáo về những con mèo nhà sống sót sau khi bị nhiễm trùng tự nhiên cần và không cần điều trị. Là vật chủ tự nhiên, linh miêu đuôi cộc thường bị nhiễm trùng cận lâm sàng, sau đó là ký sinh trùng mãn tính. Các trường hợp hiếm gặp về bệnh cytauxzoonosis gây tử vong ở linh miêu đuôi cộc đã được báo cáo. Cytauxzoonosis đã được báo cáo ở một số trường hợp mắc bệnh của họ mèo hoang dã khác ở Hoa Kỳ và các quốc gia khác, với cả kết quả tử vong và không tử vong. Sự lây nhiễm đã được báo cáo ở báo cuga, báo đen và hổ ở Hoa Kỳ, bên cạnh đó hai trường hợp nghi ngờ nhưng chưa được xác nhận ở báo gê-pa. Các trường hợp nhiễm trùng C felis của các loài họ mèo hoang dã được báo cáo ở các quốc gia khác bao gồm sư tử, báo đốm, puma, mèo gấm ocelot và mèo đốm nhỏ. Vào đầu những năm 1980, sự truyền nhiễm C felis giữa các loài đã được điều tra để xác định thêm các vật chủ tự nhiên và khác thường tiềm năng trong số 91 động vật hoang dã, động vật trong phòng thí nghiệm và động vật trang trại nuôi trong nhà. Linh miêu đuôi cộc và mèo nhà là những động vật duy nhất được xác nhận là dễ bị nhiễm C felis.
Xem thêm: Từ A – Z về Ký Sinh Trùng Toxoplasma Gondii trên Mèo – Bệnh Toxoplasmosis: https://monspet.com/toxoplasmosis
Các yếu tố lây truyền và rủi ro:
C felis được lây truyền bởi bọ ve Ngôi sao cô đơn, A americanum. Cytauxzoonosis thường được chẩn đoán trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9, tương quan với hoạt động của bọ chét theo mùa phụ thuộc vào khí hậu. Mèo sống gần các khu dân cư có nhiều cây cối rậm rạp, mật độ dân cư thấp, đặc biệt gần với môi trường sống tự nhiên hoặc không được quản lý, nơi cả bọ ve và linh miêu đuôi cộc ở gần đều có nguy cơ nhiễm bệnh cao nhất. Bệnh nhiễm trùng trong thực nghiệm đã được gây ra khi tiêm ngoài ruột các homogenates mô (SC: tiêm dưới da, IP: ký hiệu thuốc dùng trong màng bụng và IV: tiêm tĩnh mạch) từ những con mèo bị nhiễm bệnh cấp tính. Tuy nhiên, sự lây nhiễm không được gây ra khi những mô này được sử dụng trong dạ dày hoặc khi những con mèo không nhiễm bệnh được nuôi chung với những con mèo bị nhiễm bệnh trong điều kiện không có vectơ động vật chân khớp, cho thấy rằng việc lây truyền qua đường miệng và "mèo sang mèo" không xảy ra. Một nghiên cứu gần đây không ghi nhận được sự lây truyền chu kỳ sinh của C felis từ 2 con mẹ bị nhiễm bệnh mãn tính sang 14 con mèo con khỏe mạnh, cho thấy rằng sự lây truyền dọc có thể không xảy ra phổ biến, nếu có.
Vòng đời và Sinh bệnh học:
Sau khi truyền từ bọ ve sang mèo, C felis trải qua hai giai đoạn chính: sự sinh sản nứt rời và sự phát triển đoạn trứng. Đầu tiên, các thoa trùng lây nhiễm WBCs (thực bào đơn nhân) và trải qua quá trình sinh sản nứt rời (sinh sản vô tính) để tạo thành thể phân liệt. WBCs bị nhiễm thể phân liệt đã được phát hiện ~12 ngày sau khi lây nhiễm thực nghiệm và tăng kích thước đường kính từ 15 µm lên đến 250 µm. Chúng thường được phát hiện nhiều nhất ở hạch bạch huyết, lá lách, gan, phổi và tủy xương nhưng đã được ghi nhận ở nhiều cơ quan và đôi khi được nhìn thấy trên xét nghiệm phết máu ngoại biên.
WBCs bị nhiễm thể phân liệt là nguyên nhân chính gây ra bệnh tật và tử vong; chúng được tìm thấy chủ yếu là lớp lót và thường làm tắc các mạch máu. Những “huyết khối ký sinh” này dẫn đến thiếu máu cục bộ và hoại tử mô. Sau đó, WBCs bị nhiễm thể phân liệt sẽ vỡ ra và giải phóng các piroplasms (merozoite), làm lây nhiễm các hồng cầu. Các piroplasms trong các hồng cầu khá vô hại, với lượng ký sinh trùng trung bình từ 1% –4%; tuy nhiên, số lượng ký sinh trùng cao hơn (tức là >10%) đã được ghi nhận. Trong giai đoạn nhiễm trùng cấp tính, việc phát hiện các hồng cầu nhiễm merozoite là hay thay đổi và có tương quan với sự gia tăng nhiệt độ cơ thể và giảm lượng bạch cầu. Nếu không được điều trị, những con sống sót thường vẫn bị ký sinh trùng mãn tính và ít nhất một con mèo đã được chứng minh là có khả năng miễn dịch hoàn toàn với các bệnh nhiễm trùng tiếp theo. Ký sinh trùng mãn tính đã được hình thành thông qua việc tiêm nhiễm các hồng cầu nhiễm merozoite. Những con mèo nhiễm ký sinh trùng mãn tính này không phát triển bệnh lâm sàng công khai nhưng không miễn dịch với thử thách sau đó với nhiễm trùng thoa trùng/thể phân liệt, cho thấy rằng giai đoạn mô sinh sản nứt rời là cần thiết để thiết lập khả năng miễn dịch ở mèo nhà.
[caption id="attachment_2156" align="alignnone" width="623"]
Ba piroplasms C felis trong hồng cầu trên xét nghiệm phết máu ngoại biên ở mèo (50X) | Ký sinh trùng máu Cytauxzoonosis ở mèo[/caption]
Các phát hiện và tổn thương lâm sàng:
Khởi phát các dấu hiệu lâm sàng của mèo bị nhiễm C felis thường xảy ra sau 5–14 ngày (trung bình ~10 ngày) sau khi bị lây nhiễm do bọ ve lây truyền. Các dấu hiệu không đặc hiệu như trầm cảm, thờ ơ và chán ăn là những vấn đề thường gặp nhất. Sốt và mất nước là những phát hiện phổ biến nhất khi khám sức khỏe; nhiệt độ cơ thể tăng dần, có thể lên đến 106°F (41°C). Các phát hiện khác bao gồm vàng da, hạch bạch huyết và to gan lách. Ở tình trạng xấu, mèo thường bị hạ thân nhiệt, khó thở và kêu như thể bị đau. Nếu không điều trị, cái chết thường xảy ra trong vòng 2-3 ngày sau khi cơ thể đạt nhiệt độ cao nhất. Khi khám nghiệm tử thi thường thấy lách to, gan to, hạch bạch huyết to và phù thận. Phổi có biểu hiện phù nề và sung huyết trên diện rộng kèm theo sự xuất huyết đốm trên bề mặt thanh mạc và khắp các khe kẽ. Có sự căng giãn tĩnh mạch tiến triển, đặc biệt là các tĩnh mạch mạc treo ruột và thận và tĩnh mạch chủ sau. Tràn dịch màng ngoài tim thường được thấy với các xuất huyết đốm của lá tạng màng ngoài tim.
Khi được mô tả lần đầu, tỷ lệ tử vong do nhiễm C felis được báo cáo là gần 100%. Một nghiên cứu về C felis ở tây bắc Arkansas và đông bắc Oklahoma chỉ ra khả năng sống sót sau khi nhiễm bệnh tự nhiên ở 18 con mèo có và không có điều trị; những con mèo này ban đầu có vẻ "ít ốm hơn", không có nhiệt độ >106°F (41°C), và không bao giờ bị hạ thân nhiệt. Các báo cáo lẻ tẻ tương tự ở các khu vực khác cũng xuất hiện. Một số giả thuyết về khả năng sống sót ở những con mèo này bao gồm:
- Con đường lây nhiễm không điển hình
- Khả năng miễn dịch bẩm sinh ở một số con mèo nhất định
- Tăng khả năng phát hiện vật chủ mang mầm bệnh
- Giảm tính độc khi giảm chủng hoặc xuất hiện một chủng mới
- Liều lượng chất tiêm chủng lây nhiễm
- Thời gian và loại điều trị.
Chẩn đoán:
Các bất thường phổ biến nhất trên CBC ở động vật bị bệnh cytauxzoonosis bao gồm giảm bạch cầu với bạch cầu trung tính độc hại và giảm tiểu cầu với hồng cầu bình thường, bệnh thiếu máu đẳng sắc được thấy ở giai đoạn sau. Các bất thường sinh hóa thường gặp nhất là tăng bilirubin máu và giảm albumin máu nhưng có thể thay đổi tùy theo các hệ cơ quan bị ảnh hưởng bởi huyết khối ký sinh và thiếu máu cục bộ kèm theo hoại tử mô. Các bất thường khác, ít được phát hiện nhất quán hơn bao gồm tăng nồng độ men gan và tăng ure huyết.
Chẩn đoán nhanh đòi hỏi quan sát bằng kính hiển vi đối với các piroplasms hoặc thể phân liệt (schizonts). Quan sát các piroplasms trên xét nghiệm phết máu ngoại biên là hay thay đổi; chúng được nhìn thấy cùng với việc tăng nhiệt độ cơ thể và thường biểu hiện rõ ràng khoảng 1–3 ngày trước khi chết. Có những báo cáo giai thoại về mức độ nhạy cảm cao hơn khi máu được lấy từ các mạch nhỏ hơn (ví dụ, chích tĩnh mạch tai) để chuẩn bị xét nghiệm phết máu ngoại biên. Trên xét nghiệm phết máu ngoại biên được chuẩn bị kỹ lưỡng (phổ biến nhất là Wright-Giemsa, Giemsa, Romanowsky), khi có thể phát hiện được, merozoite có thể được nhìn thấy trung bình từ 1% –4%, với tỷ lệ phần trăm cực kỳ cao (tức là >10% ) được báo cáo trong một số trường hợp. Chúng có đa dạng hình dạng và có thể tròn, bầu dục, anaplasmoid, lưỡng cực (binucleated), hoặc hình que; tuy nhiên, các dạng piroplasm hình tròn và hình bầu dục thường thấy nhất. Dạng tròn có đường kính 1–2,2 µm, trong khi dạng bầu dục có kích thước 0,8-1 µm × 1,5–2 µm. Chúng có màu nhạt ở trung tâm và chứa một nhân nhỏ, màu đỏ sậm, tròn đến hình lưỡi liềm ở một bên. Khi tỷ lệ ký sinh trùng trong máu là ~0,5%, có thể nhìn thấy các cặp piriforms và Maltese cross. Xét nghiệm ngoại biên phải được kiểm tra cẩn thận để loại trừ Mycoplasma haemofelis, thân Howell-Jolly, stain precipitate (tạm dịch: kết tủa vết bẩn) và water artifact.
Giai đoạn mô thể phân liệt có trước sự hình thành của giai đoạn hồng cầu. Đôi khi, thể phân liệt có thể được nhìn thấy trong ngoại vi xét nghiệm phết máu ngoại biên, đặc biệt là ở rìa lông, và có thể bị nhầm với các tiểu cầu kết cụm lớn ở công suất thấp. Trong trường hợp không phát hiện được piroplasms hồng cầu hoặc thể phân liệt trên xét nghiệm phết máu ngoại biên, nên chẩn đoán nhanh bằng cách thực hiện xét nghiệm chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA- Fine Needle Aspiration) của hạch bạch huyết ngoại vi, lá lách hoặc gan để xác định tế bào học thể phân liệt. Những thực bào này có đường kính 15–250 µm và chứa một nhân hình trứng với một nhân đặc biệt, nổi rõ, lớn, sẫm màu. Tế bào chất thường bị phình ra rất nhiều, với nhiều phần nhỏ basophilic sâu nhỏ đại diện cho merozoit đang phát triển.
Trong trường hợp không có những quan sát này, có thể thực hiện xét nghiệm PCR chẩn đoán với độ nhạy và độ đặc hiệu cao hơn kính hiển vi. Thử nghiệm này được khuyến nghị trong các trường hợp nghi ngờ mà không quan sát thấy ký sinh trùng, cũng như để xác nhận việc xác định các piroplasms hoặc thể phân liệt.
[caption id="attachment_2157" align="alignnone" width="1024"]
C felis schizonts A) trên rìa lông của xét nghiệm phết máu ngoại biên ở mèo (100X) và B) trong một vết tiếp xúc hạch bạch huyết ngoại vi của một con mèo mắc bệnh cytauxzoonosis cấp tính (50X) | Ký sinh trùng máu Cytauxzoonosis ở mèo[/caption]
Điều trị và Kiểm soát:
Trong lịch sử, những nỗ lực điều trị cytauxzoonosis bằng nhiều loại thuốc chống ký sinh trùng (parvaquone, buparvaquone, trimethoprim/sulfadiazine, sodium thiacetarsamide) đã không thành công. Trong một nghiên cứu, năm trong số sáu con mèo và một con mèo khác đã được điều trị thành công bằng diminazene aceturate (không được chấp thuận ở Hoa Kỳ) và imidocarb dipropionate (2 mg/kg, IM: tiêm bắp, hai lần tiêm cách nhau 3-7 ngày), tương ứng.
Phương pháp điều trị thành công thích hợp nhất trong một loạt trường hợp lớn dẫn đến tỷ lệ sống sót của 64% số mèo được sử dụng kết hợp atovaquone (15 mg/kg, đường miệng, 3 lần 1 ngày trong 10 ngày) và azithromycin (10 mg/kg/ngày, đường miệng, trong 10 ngày) và chăm sóc hỗ trợ. Atovaquone là một chất tương tự ubiquinone liên kết với cytochrome b. Trong một nghiên cứu về mèo nhiễm C felis được điều trị bằng atovaquone và azithromycin, một kiểu thứ hai C felis cytochrome b (cytb1) đã được xác định có liên quan đến việc tăng khả năng sống sót ở những con mèo bị nhiễm loại kiểu thứ hai này so với các loại kiểu thứ hai khác. Sự phát triển trong tương lai của một phương tiện nhanh chóng để xác định loại cytb1 C felis ở mèo bị nhiễm bệnh có thể giúp dự đoán tốt hơn khả năng sống sót khi được điều trị.
Chăm sóc hỗ trợ, bao gồm liệu pháp truyền dịch qua đường tĩnh mạch và heparin (100–200 U/kg, dưới da, 3 lần 1 ngày) nên được tiến hành trong mọi trường hợp. Nên hỗ trợ dinh dưỡng thông qua ống thực quản hoặc ống luồn thức ăn qua mũi, điều này cũng tạo điều kiện cho việc sử dụng thuốc uống (ví dụ: atovaquone và azithromycin). Liệu pháp oxy và truyền máu nên được thực hiện khi cần thiết. Thuốc chống viêm có thể được chỉ định trong trường hợp sốt không ngừng; tuy nhiên, việc sử dụng NSAID bị chống chỉ định ở mèo bị tăng ure huyết hoặc mất nước. Khi đã đạt được chẩn đoán và bắt đầu điều trị, khuyến cáo nên giảm thiểu căng thẳng và xử lý bằng tay. Quá trình hồi phục, bao gồm cả việc hạ cơn sốt, thường chậm và có thể mất từ 5–7 ngày. Những con mèo sống sót sẽ hồi phục hoàn toàn về mặt lâm sàng, bao gồm giải quyết các bất thường về huyết học và sinh hóa trong vòng 2-3 tuần. Một số con mèo sống sót vẫn liên tục bị nhiễm piroplasms và có thể là một ổ nhiễm trùng. Trong một nghiên cứu, diaminazene diaceturate liều cao (4 mg/kg/ngày, IM: tiêm bắp, trong 5 ngày liên tục) không làm giảm mức độ nghiêm trọng của ký sinh trùng ở mèo bị nhiễm C felis mãn tính và dẫn đến phản ứng ngược của thuốc.
Phòng ngừa:
Nên áp dụng phòng ngừa bọ ve thường xuyên để ngăn ngừa bệnh cytauxzoonosis; tuy nhiên, bệnh vẫn có thể xảy ra ở mèo mặc dù đã được điều trị. Trong một nghiên cứu, vòng cổ chống ve cho mèo có chứa imidacloprid 10%/flumethrin 4,5% đã ngăn chặn bọ ve A americanum bám vào, hút máu và truyền bệnh C felis ở 10 con mèo bị nhiễm bọ ve sau khi đeo vòng. Trong cùng một nghiên cứu, bọ ve bám vào và hút máu trên 10 trong số 10 con mèo thử nghiệm không được điều trị bằng vòng cổ chống ve, và 9 trong số 10 con mèo thử nghiệm đó đã bị nhiễm C felis. Ngăn mèo ra khỏi các khu vực có khả năng lây nhiễm véc-tơ ve (tức là chỉ ở trong nhà) vẫn được coi là phương pháp phòng ngừa tốt nhất.
Nguồn: https://monspet.com/
Bài viết được dịch từ: https://ift.tt/3rY8LvS
Xem thêm:
Nhận xét
Đăng nhận xét